กะเม็ง สมุนไพรมีรสเปรี้ยว ชุ่มเย็น ต้มน้ำดื่มแก้ปวดประจำเดือน แก้ปวดเอว ปวดท้อง

กะเม็ง สมุนไพรมีรสเปรี้ยว ชุ่มเย็น ต้มน้ำดื่มแก้ปวดประจำเดือน แก้ปวดเอว ปวดท้อง

กะเม็ง (False daisy, Yerbadetajo herb มีชื่อเครื่องยาว่า Herba Ecliptae) เป็นสมุนไพรที่ถูกนำมาใช้ในด้านการรักษาโรคหลายชนิด โดยกะเม็ง มีทั้ง "กะเม็งตัวผู้" และ "กะเม็งตัวเมีย" จำกันง่าย ๆ ก็คือ กะเม็งตัวผู้ดอกมีสีเหลืองใหญ่ ส่วนกะเม็งตัวเมียดอกมีสีขาวและมีขนาดเล็ก

กะเม็ง มีรสเปรี้ยว ชุ่มเย็น สามารถพบทั่วไปในเขตร้อนและเขตศูนย์สูตร มีการกระจายอย่างกว้างขวางทั่วประเทศอินเดีย,จีน,ไทยและบราซิล ขึ้นตามที่โล่งแจ้งชุ่มชื้นหรือริมคูน้ำ นาข้าวใช้ลำต้น ใบ ดอก รากเป็นยาสมุนไพร ในประเทศอินเดียมีการใช้น้ำคั้นจากต้นสดมาใช้สัก เพื่อให้รอยสักเป็นสีเขียวคราม

ผู้หญิงไทใหญ่เรียก กะเม็ง ว่า ฮั่งหลี แปลว่า งามหลาย เพราะเป็นสมุนไพรที่ช่วยให้เลือดประจำเดือนเป็นปกติ แก้ประจำเดือนไม่มา หรือมาแล้วไม่ปกติ แก้อาการปวดประจำเดือน ช่วยให้เลือดลมเป็นปกติ แก้อาการเหน็บชา ขับเลือดเสีย ลมเสีย และช่วยในการขับถ่าย คนโบราณบอกว่า ผู้หญิงไม่ต้องกินยาอย่างอื่น กินแค่กะเม็งตัวเดียวก็พอ จะทำให้เลือดลมดี หน้าตาผิวพรรณจะเป็นสีชมพู

ประโยชน์ของต้นกะเม็ง

ทั้งต้นใช้ผสมกับลูกมะเกลือดิบ นำมาโขลกใช้ย้อมสีผ้าให้ดำได้

น้ำคั้นจากต้นใช้ย้อมสีผมให้ดำ ทำให้คิ้วหนวดดกดำ

ช่วยแก้ผมหงอกก่อนวัย ด้วยการใช้น้ำคั้นจากต้นเคี่ยวกับน้ำมันมะพร้าวหรือน้ำมันงา ใช้ทาให้ทั่วศีรษะจะช่วยทำให้ผมดกดำขึ้น และช่วยแก้ปัญหาผมหงอกก่อนวัย

เป็นยาห้ามเลือด ใช้ต้นสดตำพอกหรือต้นแห้งบดเป็นผงโรยที่แผล

แก้บิดถ่ายเป็นมูกเลือด ใช้ต้นแห้ง 30 กรัม หรือต้นสด 120 กรัมต้มน้ำกินติดต่อกัน 3-4 วัน

แก้โรคผิวหนังผื่นคันจากการทำนา ใช้น้ำคั่นใบสดทาบริเวณมือและเท้า

ช่วยลดไข้ในเด็กได้ ด้วยการใช้รับประทานหรือนำมาต้มน้ำอาบ (ต้น)

ช่วยบำรุงตับและม้าม แก้ตับอักเสบ (ราก)

รากใช้ต้มเอาแต่น้ำกิน ช่วยแก้โรคโลหิตจาง (ราก)

ต้นกะเม็งใช้เป็นยาบำรุงเลือด (ต้น, ราก)

ช่วยแก้ลมให้กระจาย แก้อาการจุกเสียดแน่นท้อง (ต้น)

ตำรับยา

• ยาบำรุงเลือดลม: นำใบยากับงาดำน้ำหนักเท่ากัน ตำผงกินเป็นประจำ เลือดลมจะดี

• แก้ประจำเดือนไม่มา: นำใบต้มกับน้ำตาลปี๊บ 3 แก้ว เหลือ 1 แก้วดื่ม หรือนำใบกะเม็งลวกแล้วนำมายำกิน

• แก้อาการประจำเดือนไม่มา: กะเม็งทั้ง 5 ประมาณ 1 กำมือ ขิงสดหั่นบางๆ และน้ำตาลปึก ต้มน้ำ 3 แก้วให้เหลือ 1 แก้วดื่ม

• บรรเทาอาการไม่สบายก่อนมีประจำเดือน: กะเม็งทั้ง5 ตากแห้ง (ตากในที่ร่ม) ตำผง 5 กรัม น้ำตาลปิ๊บ 2 กรัม ต้มกิน

• แก้ปวดเอว ปวดท้อง: กะเม็ง 1 กำมือ ต้มกินกับพริกไทย 7 เม็ด ต้มน้ำ 3 แก้ว ให้เหลือ 1 แก้ว

• ผงแห้วหมูแห้ง 1 ส่วน ผลกะเม็งแห้ง 1 ส่วน ผสมน้ำผึ้ง ปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าเม็ดมะขาม กินครั้งละ 3 เม็ด เช้าเย็น

คำแนะนำและข้อควรระวังในการใช้สมุนไพรกะเม็ง

ต้นกะเม็งตัวเมียที่นำมาใช้ทำยา ควรนำมาทำยาตอนสด ๆ เพราะถ้าเก็บไว้นานประสิทธิภาพจะเสื่อมไป

การเก็บกะเม็งเพื่อใช้เป็นยานั้น ควรเก็บมาทั้งต้นในขณะที่ต้นเจริญเต็มที่และกำลังออกดอก เมื่อเก็บมาแล้วก็ล้างเศษดินออกให้สะอาด แล้วนำมาหั่นเป็นท่อน ๆ หรือเป็นชิ้นเล็ก ๆ นำมาตากหรือผึ่งให้แห้ง แล้วเก็บไว้ที่แห้งและเย็น และยากะเม็งแห้งที่ดีควรมีสีเขียว ไม่มีเชื้อราหรือไม่มีสิ่งอื่นมาเจือปน

ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการม้ามพร่อง ไตหยินพร่อง มีอาการปัสสาวะบ่อย ๆ ไม่หยุด หรือถ่ายเป็นน้ำมาก


อ้างอิงข้อมูลบางส่วน https://medthai.com/