ต้นนุ่น งิ้วบ้าน งิ้วไร้หนาม พืชสมุนไพรพื้นบ้าน ฝักอ่อนมีฤทธิ์เป็นยาสมาน ปุยผลแก่ยัดหมอน ที่นอน

ต้นนุ่น งิ้วบ้าน งิ้วไร้หนาม พืชสมุนไพรพื้นบ้าน ฝักอ่อนมีฤทธิ์เป็นยาสมาน ปุยผลแก่ยัดหมอน ที่นอน

ต้นนุ่น ต้นงิ้วบ้าน งิ้วไร้หนาม (Kapok) มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางประเทศแถบอันดามัน พบว่ามีปลูกมากในเขตร้อนทั่วไปเพื่อใช้ปุยจากผลนำมาทำหมอนและที่นอน ส่วนฝักที่ยังอ่อนมาก ๆ (เนื้อในผลยังไม่เป็นปุยนุ่น) ใช้เป็นอาหารได้ เช่น แกง เมี่ยง หรือนำมารับประทานสด ๆ ส่วนชาวกะเหรี่ยงนำช่อดอกอ่อน ลวกกินกับน้ำพริก

ต้นนุ่น มีชื่อวิทยาศาสตร์ Ceiba pentandra (L.) Gaertn. ปัจจุบันจัดอยู่ในวงศ์ชบา (MALVACEAE) มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ง้าว งิ้วสาย งิ้วสร้อย งิ้วน้อย (ภาคกลาง), งิ้ว (คนเมือง), ปั้งพัวะ (ม้ง), นุ่น (ไทลื้อ), ต่อเหมาะ (กะเหรี่ยงแดง) เป็นต้น

ต้นนุ่น หรือ ต้นงิ้ว เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลำต้นมีความสูงประมาณ 10–15 เมตร ดอกสีขาวนวล ผลทรงรูปกระสวย เมื่อแห้งจะแตกออกได้เป็น 5 พู ภายในผลจะมีนุ่นสีขาวเป็นปุยอยู่ และมีเมล็ดจำนวนมาก ออกผลช่วงเดือน กุมภาพันธ์-เมษายน

สรรพคุณของนุ่น งิ้วบ้าน งิ้วไร้หนาม

ตามตำรายาพื้นบ้านอีสาน

เปลือกต้น ต้มน้ำดื่ม แก้บิด แก้อาหารเป็นพิษ

ตามตำรายาไทย

ทั้งต้น ต้มน้ำดื่ม แก้ไอ แก้ไข้

เปลือกต้น รสเย็นเอียน แก้ไข้ แก้บิด แก้ร้อนใน ขับปัสสาวะ ทำให้อาเจียน บำรุงกำหนัด ต้มดื่มแก้หืด แก้หวัดในเด็ก ต้มร่วมกับหมาก ลูกจันทน์เทศ และน้ำตาล ดื่มขับปัสสาวะ ใช้ได้ดีในรายที่เป็นนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ

ดอกแห้ง แก้ไข้ แก้ปวด ราก รสจืดเอียน ต้มน้ำดื่ม เป็นยาบำรุงกำลัง แก้บิดเรื้อรัง แก้ท้องเสีย ทำให้อาเจียน ขับปัสสาวะ แก้พิษแมลงป่อง ตำคั้นเอาน้ำดื่ม แก้เบาหวาน

เมล็ด รสเอียนมัน น้ำมันจากเมล็ด รสร้อน เป็นยาระบาย ขับปัสสาวะ

ยางไม้ รสฝาดเมา เป็นยาบำรุงกำลัง ฝาดสมาน แก้ท้องร่วง แก้ระดูขาวมากเกินไป

ใบ รสเย็นเอียน ตำพอกแก้ฟกช้ำ เผาไฟ ผสมหัวขมิ้นอ้อยและข้าวสุก พอกฝี ต้มน้ำดื่มแก้ไข้ แก้โรคเรื้อน ตำกับหัวหอม ขมิ้น ผสมน้ำดื่มแก้ไอ แก้เสียงแหบ แก้หวัดลงท้อง แก้ท่อปัสสาวะอักเสบ ใบอ่อนรับประทานแก้เคล็ดบวม

ผลอ่อน รสหวานฝาดเย็น เป็นยาสมาน

ราก แก้บิด แก้ลำไส้อักเสบ คั้นเอาน้ำ ทานแก้โรคเบาหวาน

เมล็ด ขับปัสสาวะ