ผักก้านจอง ผักพาย ผักพื้นบ้านที่มากประโยชน์ กินเป็นผักสดจิ้มน้ำพริก ลาบ ช่วยเจริญอาหารดี

ผักก้านจอง ผักพาย ผักพื้นบ้านที่มากประโยชน์ กินเป็นผักสดจิ้มน้ำพริก ลาบ ช่วยเจริญอาหารดี

ผักพาย หรือ ผักก้านจอง และยังมีชื่อเรียกในแต่ละท้องถิ่นอีกมากมายค่ะ ส่วนมากเราจะมักพบผักพายได้ตามบริเวณที่มีน้ำขังทั่วไป เช่น หนอง คลอง บึง หรือตามทุ่งนา

ซึ่งคนส่วนมากคิดว่า ผักพาย เป็นวัชพืชน้ำที่ไม่มีประโยชน์ ตามชนบทมักจะกำจัดทิ้ง หรือปล่อยให้สูญพันธุ์ หารู้ไม่ว่า ผักพายเป็นผักพื้นบ้านที่มากด้วยคุณประโยชน์ ฉะนั้นแล้ว วันนี้เราจะพาทุกคนมารู้จักผักพายและจะพาทุกคนไปดูสรรพคุณของเจ้าผักพายกันค่ะ

ตาลปัตรฤาษี ชื่อวิทยาศาสตร์: Limnocharis flava (L.) Buchenau ชื่อพ้อง : Alismaflavum Linn., Damasoniumflavum (Linn.) Miller, Limnocharisemarginata Humboldt &Bonpland ชื่อวงศ์ : Limnocharitaceae ชื่ออื่นๆ : ผักคันจอง (ตะวันออกเฉียงเหนือ) คันช้อน (นครราชสีมา) นางกวัก บัวค้วก บัวลอย ตาลปัตรยายชี บอนจีน ผักพาย ผักตบใบพาย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ผักพายเป็นไม้น้ำ พบบริเวณนาข้าว และบริเวณที่มีน้ำขัง เซ่น หนองน้ำ สระ คู ห้วย ผักพาย เป็นไม้ล้มลุก อายุหลายปี ลำต้นเป็น เหง้าฝังจมอยู่ในโคลนเจริญเป็นต้น ใบขึ้นเหนือผิวน้า บางครั้งมีไหลสั้นๆ จำนวนมากใบเป็นใบเดี่ยวรูปร่างกลมรี ยาว15-18 ซม.กว้าง12 ชม.มีก้าน ใบงอกยื่นอยู่เหนือผิวน้า

ส่วนก้านใบยาวประมาณ 30 ซม. ก้านใบสีเขียวอ่อน เป็นเหลี่ยมอวบน้ำพองลม (คล้ายก้านใบผักตบ) เมื่อหักก้านใบจะพบมียาง สีขาวซึมออกมา แผ่นใบใหญ่และแผ่คล้ายใบตาลแตร ดอกเป็นดอกช่อแบบ ร่ม มีดอกย่อย 7-10 ดอก กลีบดอกสีเหลืองหลุดร่วงง่าย มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ของดอกย่อ ประมาณ 1.5ซม

เพาะขยายพันธุ์ : หัว เหง้า หน่อ หรือใช้เมล็ด และต้นอ่อนที่เกิดจากช่อดอก

คุณค่าทางอาหาร

ผักพาย 100 กรัม ให้พลังงานต่อร่างกาย 14 กิโลแคลอรี่ ประกอบด้วยเส้นใย 18 กรัม แคลเซียม 7 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 2 มิลลิกรัม เหล็ก 0.5 มิลลิกรัม เบต้าแคโรทีน501 ไมโครกรัม วิตามินบี1 0.03 มิลลิกรัม วิตามินบี2 0.08 มิลลิกรัม ไนอะซีน1.2 มิลลิกรัม วิตามินซี 13 มิลลิกรัม

ประโยชน์ทางยา

ผักพายช่วยเจริญอาหารและมีสรรพคุณป้องกันไข้หัวลม แก้อาการท้องเสีย รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยลดไข้ แก้อาการปวดหัว

ประโยชน์ทางอาหาร

ต้นอ่อนก้านใบอ่อนและดอกอ่อนของผักพาย นิยมนำมาสามารถรับประทานดิบ กับอาหารพวกส้มตำ ต้ม ลาบก้อย นำผักพายมาลวกให้สุกทานคู่กับน้ำพริก

ตำรายาไทย

ใบ : ช่วยเจริญอาหาร และป้องกันไข้หัวลม
ใบอ่อน ก้านใบอ่อน ช่อดอก: เป็นผักสด จิ้มกับน้ำพริก ลาบ

ทั้งต้น : เป็นอาหารสัตว์ และทำปุ๋ย

วิธีใช้ในการประกอบอาหาร :

ผักพาย เป็นพืชล้มลุกประเภทไม้น้ำ สามารถนำมากินได้ ทั้งต้นอ่อน ก้านใบ และดอก นอกจากจะให้รสชาติ หวานมันอร่อยแล้ว กินเป็นผักสดแกล้ม ลาบก้อย น้ำพริก

และยังทำเป็น ผักสุกโดยการลวกเป็นผักจิ้มน้ำพริก ชาวอีสานนำผักพายมาปรุงเป็นก้อยผักพาย ทำให้รสชาติของผักพายอร่อยมากขึ้น

โอ้โห..จะเห็นได้ว่า ผักพาย จะประโยชน์ต่อร่างกาย เนื่องจากมีทั้งเส้นใย ที่ช่วยในการขับถ่าย และยังมีสารอาหารอย่าง แคลเซียม ฟอสฟอรัส และธาตุเหล็ก ที่ช่วยบำรุงร่างกายให้แข็งแรง อีกด้วย

#ผักก้านจอง / #ตาลปัตรฤาษี (Limnocharis flava (L.) Buch) นิยมนำใบอ่อนกินสดหรือลวก ปิ้ง กินกับน้ำพริกและส้มตำได้ ผัดก็ดี มีดอกสีเหลืองสวย กินเริ่มแรกจะขมนิดนึง แล้วจะรู้สึกมีความหวาน สรรพคุณ แก้อาการท้องเสีย รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยเจริญอาหาร ช่วยลดไข้ แก้อาการปวดหัว #สมุนไพร pic.twitter.com/GgHyftor30

— ตัวน้อยนึง (@tomp_soda) November 25, 2018

เรียบเรียงโดย : Kaijeaw.com
อ้างอิงข้อมูลจาก References:
ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี (ออนไลน์) เข้าถึงได้จาก phargarden.com
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี(ออนไลน์) เข้าถึงได้จาก rspg.svc.ac.th